اسيدهای چرب امگا 3

                                 اسيدهای چرب امگا 3

دنیای آینده علم پزشکی ،دنیای مدیاتورهایی است که در تمامی  سطوح از ارتباط  هسته و اجزای  مختلف  سلول گرفته تا ارتباط اعضاء و ارگان ها  فعالیت مینمایند . از میان  پیش سازهای  مدیاتورها  و مخصوصاً پروستاگلاندین ها ، نام اسیدهای چرب امگا -3 به وضوح میدرخشد چرا که اسیدهای چرب امگا-3 که درحدود دو دهه از شناسایی آنها وعملکرد شگرف آنها در تمامی سطوح بدن می گذرد  یکی از مهمترین آجرهای  ساختمانی بسیاری از مولکولها و نیز بافتهای بدن بشمار میروند  و تقریباً فقط در بافت آبزیان سردابی یافت  میشوند . دو تن از متخصصان دانمارکی  به نامهای John Dyerberg ، H.O .Bang  كه اولين بار به جهت بررسی عادات غذایی اسکیموها به گرینلند سفر کرده بودنددریافتند که مردم این جوامع به رغم مصرف زیاد چربی و روغن به به بیماریهای عروق قلب مبتلا نمی شوند. و در نهایت اعلام کردند که دلیل این واقعه وجود اسیدهای چرب غیر اشباع خاصی است که در بدن آبزیان سردابی یافت میشوند و این تحقیق سنگ بنای آغاز پژوهش های بیشماری شد که همگی  به خواص  بیشمار روغن ماهی  و اسیدهای چرب  امگا -3  در تنظیم عملکرد زیر ساختاری و فعالیت های اساسی حیات در بدن اذعان داشته ودارند.چون اسیدهای چرب امگا-3 تقریباً منحصراً  در بافت آبزیان وبالطبع در روغن ماهی یافت میشوند ، جهت تامین نیازهای ضروری روزمره هر فرد یا باید در هفته بین 3 تا 6 وعده ماهی دریایی تازه مصرف کرد و یا از فرآورده های خوراکی حاوی روغن ماهی  که دارای  اسیدهای  چرب امگا-3   میباشند  بهره جست . سر دسته ی  اسیدهای  چرب غیر اشباع  امگا-3 ،ایکوزاپنتاانوئیک اسید EPA) ) و دوكوزاهگزاانوئیک اسيد DHA) ) هستند . EPA برای ساخته شدن پروستا گلاندین ها،کنترل فعالیت های عروقی ،کنترل فرآیندهای التهابی و کنترل فرایندهای انعقاد خون ضروری است و DHA   با شركت در ساختار شبکیه چشم ،بافت خاکستری مغز و سیستم تولید مثل باعث عملکرد صحیح آنها میشود، همانطور که کمبود آن به اختلالات عملکرد رایج ارگانهای یاد شده می انجامد .در جوامع صنعتی عصر حاضر ،رژیم غذایی مردم سرشار از اسیدهای چرب امگا -6 (روغنها و چربی های گیاهی )و متاسفانه فاقد اسیدهای چرب امگا-3 ارزیابی شده است.(در یک بررسی  که در کشور کانادا انجام شد هر فرد کانادایی حداکثر فقط 20%  نیاز واقعی روزانه به ترکیبات امگا-3 را از رژیم غذایی خوددریافت می کرد یعنی در واقع gapامگا-3 برای هر فرد روزانه mg 750-650 برآورد گردید.)توصیه میشود این ناهنجاری تغذیه ای با استفاده منظم از فراورده های خوراکی حاوی ماهی ،روغن ماهی و یا آبزیان سردابی ترمیم شود . درادامه،مرور کوتاهی بر مهم ترین اثرات تغذیه ای روغن ماهی بر اندامهای بدن خواهیم داشت و در این راستا می توان به محورهای زیر اشاره نمود:

1-اسیدهای چرب امگا-3 به دلیل شرکت در ساختمان فسفولیپیدهای غشای سلولی و با تنظیم ماهیت فیزیکوشیمیایی آننقش بسیار مهمی در تنظیم فعالیت های بیولوژیک و متابولیک ایفاء مینمایند.

2-اسیدهای چرب غیر اشباع بلند (DHA-C22:6 ، EPA –C20:5) همانطور كه ذکر شد پیش ساز پروستاگلاندین ها به شمار میروند . این مواد برای انجام فعالیت های حیاتی پستانداران ضروری و حیاتی اند.

3- اسیدهای چرب غیر اشباع زنجیره بلند  برای تشکیل و تکامل ماده خاکستری در تمامی نقاط PNS  ،  CNS  و نيز شبكه حياتی و ضروری اند.اشاره خواهیم کرد که کمبود این مواد در دوران جنینی و سالهای اول زندگی باعث بروز نقص در زمینه تیزی دید Visual acuity )) مهاجرت صحيح سلولهای عصبی اولیه از اطراف بطن های اولیه ،مهارتهای گفتاری و حتی تعادل خلق وروان میگردد.

4- اسیدهای چرب امگا-3 باعث تنظیم الاستیسیته غشای نورون ها شد و بدین ترتیب انجام تبادلات یونی از طریق غشاء Transmembrane  را كه لازمه ايجاد و انتقال سیگنالهای عصبی است ممکن و تسهیل میکنند و به این طریق عملکرد سیستم عصبی را تحت فرمان خود دارند.

5 –اسیدهای چرب امگا-3 در کنترل عملکرد و فعال سازی آنزیم های غشای سلولی نقش دارند .

6- اسیدهای چرب امگا-3 با حضور در درون غشای میتوکندری ها ،چرخه ی الکترون در درون آنها و در درون سلول و به تبع آن فعالیت های تولید و مصرف انرژی در سلول را تحت کنترل دارند.

7- اسیدهای چرب امگا-3 با  شرکت در ساختار لیپوپروتئین های سرم ،بر نقل وانتقالات درون پلاسما اثر میگذارند.

8- اسیدهای چرب امگا- 3 با تحریک سلولها به درونی شدن Internalization  كلسترول ، میزان کلسترول پلاسما را کاهش داده و زمینه ی رسوب آن در عروق و بروز آترواسکلروز را از بین میبرند.

سیستم قلب و عروق

در واقع بحث اثرات اسیدهای چرب امگا-3 بر سیستم قلب و عروق بسیار گسترده است که به طور خلاصه به محورهای زیر اشاره میگردد:

اول اینکه با مصرف اسیدهای چرب امگا-3 در رژیم غذایی تری گلیسیرید و کلسترول سرم کاهش می یابد.کلید بعدی واقعیت علاوه بر درونی شدن کلسترول، در این نکته نهفته است که اسیدهای چرب امگا-3 باعث مهار فرآیند پائین آمدن VLDL ،کاهش میزان وآپوپروتئین B و كاهش تولید LDL-C  می شوند وازاین راه اصلی ، احتمال بروزآترواسکلروز را کم میکنند.

    دوم : تنظیم فشار خون از اثرات بعدی اسیدهای چرب امگا-3 می باشد.دیده شده است که در بررسی های مختلف که روی گروه های هیپرتانسیون به عمل آمد ،نزد افرادی که در رژیم غذایی  آنها امگا-3 گنجانده شده بود میانگین فشار خون دیاستولیک تا 6.5 ميلی متر جيوه  و  فشارخون سيستوليک تا 8mmHg  كاهش يافت (مصرف امگا-3 به تنهایی) که در یک بررسی تفاوت mmHg  21  در ميانگين  فشار خون  گروه امگا-3  نسبت  به گروه  پلا سبو  نيز گزارش  شد  نکته ی جالب دیگراینجاست که نزد افراد با پیوند قلب که تحت درمان با سیکلوسپورین هستند ،مصرف امگا-3 علاوه بر کنترل و مهارواکنش های خود ایمنی ناخواسته كه منجر  به  رد پیوند  می شوند  ، باعث  جلوگیری  از ایجاد  هیپرتانسیون در این  افراد نیز می گردد.

سوم: اثری است که بر سیستم انعقاد برجای می نهند .فرآیند اثر امگا-3 بر فعالیت های انعقادی همانا کاهش قابلیت لخته شدن خون ،کاهش میزان ترومبوکسان TXB2) B2 ) و افزايش  ميزان فيبرینولیز می باشد  که به این  طریق از تشکیل  لخته ها در داخل عروق و انسدادهای به دنبال آن جلوگیری می شود.

چهارم: اثر بر خواص  رئولوژیک  خون  که به طور عام  افزایش  سیال بودن  خون  نامیده  میشود  . چون ساختمان غشای گویچه های سرخ مانند تمامی سلولهای بدن مستقیماً و کاملاً تحت تاثیر پروفیل چربی های مصرف شده رژیم غذایی است با جانشینی امگا-3  در غشای RBC  ها ،قابلیت انعطاف گلبول ها افزایش یافته و به این طریق از مویرگهای نازکتر از قطریک گویچه سرخ ،راحت تر رد میشوند .به این ترتیب و با کاهش ویسکوزیته ای دینامیک خون،قلب انرژی کمتری برای پمپاژ مصرف میکند که این واقعیت کمک شایانی به تثبیت وضعیت همودینامیک افراد مسن و یا افراد مبتلا به انواع نارسایی قلب مینماید .

پنجم: کاهش خطر مرگ ناگهانی : در بررسیهای وسیع و متعدد انجام شده در جوامع امریکایی و کانادایی نشان داده شد که مصرف روغن ماهی ،احتمال SCD را تا 67% كاهش ميدهد.

ششم:اسیدهای چرب امگا-3 با تنظیم پتانسیل استراحت در سلولهای قلب  و یا گره SA و AV از طریق تنظیم کانال های کلسیم و سدیم باعث انتشار سیگنالهای الکتریکی نرمال و جلوگیری  از آریتمی میگردند.

کودکان و نوجوانان

اشاره کردیم که EPA  ، DHA برای تكامل مغز، سیستم عصبی و شبکیه کاملاًضروری اند.در واقع مهمترین دوره نیاز جنین به  EPA و DHA  سه ماهه سوم بارداری است .توصیه شده که مادران حتی هنگام تصمیم به باردار شدن برای مصرف فرآورده های غذایی حاوی امگا -3 تشویق شوند تا ذخائر امگا -3 بدن آنها تکافوی نیازهای جنین را بنماید.نتایج بررسی های متعدد نشان داده است که تکامل سیستم مغز واعصاب ،مهارت های گفتاری ، رفتاری،دیدچشم و بهره هوشی در فرزندان مادران تغذیه شده با امگا -3 در دوران بارداری و شیر دهی بسیار سریع تر و صحیح تر انجام پذیرفته است.اهم اثرات امگا-3 بر سیستم مغز و اعصاب کودک و یا نوجوانان بشرح زیر است:

1-    کنترل مهاجرت نورون ها از سطح بطن ها به صفحه قشری Cortical Plate در خلال رشد و تکامل مغز

     2 – کنترل پتانسیل استراحت Resting Potential نورون ها از طريق كنترل کانال های سدیم و کلسیم

3 - کنترل دانسیته وکانفورمیشن Rhodopsin در سلولهای شبكيه

4-کنترل میزان نوروترانسمیترهای سروتونرژیک  و آدرنرژیک که فاکتور اصلی تکامل نورون های  CNS ونیز کنترلرهای اصلی خلق وخوی و سلامت روانی نوجوان هستند.

5-EPA  با افزايش ساخت ايكوزانوئید های سازنده هورمون رشد ،میزان ترشح هورمون رشد GH را افزايش ميدهد.

6-نزد نوجوانان و کودکانی که  روزانه مقادیر  کافی امگا -3 دریافت  کرده اند  احتمال  بروز  اختلالا تی  چون چاقی ،هیپرتانسیون،NIDDM ،شیزوفرنی،ADHD و حتی لوسمی های حاد دورا ن کودکی کمتر میگردد.

سیستم عروق قلب و اسیدهای چرب امگا-3

اثرات تغذیه ای  اسیدهای چرب امگا-3 بر ارگانها و دستگاههای بدن و اثر آنها بر سیستم عروق قلب بسیار چشمگیر میباشد.

محققان بسیاری در سراسر دنیا پژوهش های بی شماری را طراحی و اجرا نموده اند که اکثریت  و قریب به اتفاق آنها بر اثرات مثبت مصرف اسیدهای چرب آمگا-3 بر سیستم عروق قلب دلالت  دارند  چرا  که پس از گنجاندن امگا -3 در رژیم غذایی بیماران و حتی افراد سالم دو شاخص فعالیت و سلامت سیستم عروق قلب تغییرات عمده و معنی دار آماری در جهت بهبود ملاحظه می گردید که در ادامه به اهم این خواص اشاره خواهیم نمود و هر خاصه را نیز با هم مرور خواهیم کرد.

جلوگیری از بروز آریتمی های کشنده و کاهش میزان SCD

مصرف امگا-3 در رژیم غذایی باعث ورود آن به غشاء های معمولی  و بالطبع بروز تغییرات در ساختار و عملکرد آنهامی شود .میدانیم در مورد سلولهای مولد سیگنالهای عصبی که ضربان و فعالیت الکتریکی قلب را تحت کنترل دارند ،ورود امگا-3 به غشاءهای سلولی باعث کاهش پتانسیل استراحتresting   ميگردد و از همين  طريق  تحريک پذیری آنها را کاهش میدهد و به همین دلیل سرعت پایه ی ضربان قلب و احتمال  بروزآریتمی را کاهش داده و از سوی دیگر باعث افزایش تغییرپذیری سرعت ضربان Heart Rate Variability  می گردد. HRV  كه  بهترين  نشانگر  آن انحراف معیار نرمال تمامی  PR های  نرمال  در جريان  هولترمانيتورينگ  24 ساعته (SDNN) می باشد. در بيماران  قلبی و مخصوصاً پس از MI يكی از بهترين شاخص های ارزيابی احتمال sudden Cardiac Death)) معرفی شده است .

هر چه میزان امگا-3 در پلاسما بالاتر باشد ،HRV هم بالاتر است به همین دلیل HRV با ریسک SCD رابطه ی معکوس دارد.نشان داده شده که نزد بیمارانی که روزانه 5/0 گرم روغن ماهی مصرف نموده اند، HRV تا 46% نسبت به افراد شاهد افزایش داشته است.

از سوی دیگر نشان داده شده که مصرف روغن ماهی و اسیدهای چرب امگا-3 در رژیم غذایی بیماران بعد از انفارکتوس باعث کاهش اندازه انفارکتوس Infract Size نيز ميگردد،در بررسی دیگر، 18 ساعت پس ازشروع اولین علائم حمله قلبی منجر به MI ،روغن ماهی در رژیم غذایی روزانه این بیماران گنجانده شد و تا یکسال ادامه یافت.

در این بررسی نتیجه گیری شد که مصرف روغن ماهی باعث 50% کاهش میزان مرگ و میر بعد از سکته  قلبی  گردیده است که علت عمده ی آن نیز جلوگیری از بروز آریتمی های کشنده  بطنی  میباشد . همینجا اشاره کنیم که مصرف روغن ماهی توسط بیماران بعد از انفارکتوس به علت کاهش ویسکوزیته  دینامیک خون (به دلیل افزایش (RBCFlexibility ) به جلوگيری از LV enlargement می انجامد.مصرف روغن ماهی خطر توقف قلب Arrest را نیز كاهش مي دهد که این مهم خود به کاهش ریسک  فیبریلاسیون بطن و کاهش احتمال بروز اسپاسم کرونر مربوط است.

در یک بررسی نشان داده شده که صرف 5 گرم روغن ماهی تتا 70% توسط بیمارانی که سابقه حملات عروق قلب داشته اند،احتمال بروز توقف قلب را  تا70% کاهش داده است .در بررسی دیگری که روی بیماران Stabe Angina انجام شد ،مصرف روزانه 10 گرم روغن ماهی بروز حملات آنژین در هفته را 41%  و تحمل فعاليت طی  تست ورزش Tolerance Exercise  را 6 تا 22% افزايش داده و از سوی ديگر باعث 38% کاهش مصرف نیتروگلیسیرین گردیده بود .لازم به اشاره است که مصرف روغن ماهی شانس stroke  را نيز كاهش ميدهد.مصرف 5 وعده ماهی دریایی در هفته یا روزانه 2 گرم روغن ماهی میانگین خطر انواع حمله را تا 52% و مصرف روزانه حتی 5/0 گرم خطر بروز را 22% کاهش داده بود و جالب است که نزد کسانی که روزانه بیش از 3 گرم روغن ماهی مصرف کرده بودند ،خطر حمله هموراژیک بیشتر نشده بود. در بیماران bypass شده نیز مصرف حداقل 2 گرم روغن ماهی در روز ،خطر نسبی انسداد محل آناستوموز را تا 23% کاهش داده است .در بیمارانی که عمل پیوند قلب انجام داده اند ،گنجاندن روزانه 5  گرم روغن

ماهی در برنامه غذایی باعث بروز Endothelium related Vasodilation نرمال گردید.در صورتی که در گروه شاهداختلالات معمولی دروازودیلاتاسیون های موضعی وجود داشت.

آترواسکلروز

اسیدهای چرب امگا-3 از طریق مهار ترشح لوکوتین ها ،کاهش میزان تری گلیسرید ،کاهش میزان کلسترول حمل شده بصورت VLDL و افزایش میزان HDL باعث مهار روند آترواسکلروز می گردند.از سوی دیگر چون آترواسکلروز در عمده موارد با افزایشCRP  همراه است شايد بتوان آن را به نوعی واکنش التهابی مربوط دانست.در مطالعه ای که به همین منظور انجام شد نزد افرادی که بیش از 50% گرفتگی در حداقل یکی از عروق کرونر داشتند ،میزان CRP نسبت به گروه کنترل به طرز معنی داری بالاتر گزارش شد .وقتی DHA  گرانولوسیت ها نیز در هر دو گروه اندازه گیری شد مشخص گردید محتوای DHA  گرانولوسیتها و CRP  پلاسما با هم رابطه معکوس دارند. در مداخله نیز وقتی DHAبه رژیم غذایی افراد مبتلا ااضافه شد ، محتوای DHA گرانولوسیتها و متعاقب آن میزان CRP  پلاسما به ترتیب افزایش و کاهش نشان دادند  و به همین دلیل اعلام گردید که مصرف امگا-3  باعث کاهش میزان بروز CAD میگردد.همچنین مصرف اسیدهای چرب امگا -3 در رژیم غذایی بیمارانی که تحت عمل جراحیbypass  قرار گرفته اند.باعث جلوگیری و یا به تاخیر افتادن بروز Distal Anastomosis می گردد.در یک بررسی که روی اجساد بیماران فوت شده به دلیل CAD به عمل آمد مشخص شد که میزان گرفتگی و تنگی مجرای عروق در اثر آترواسکلروز با غلظت DHA در بافتهای آدیپوز آنان نسبت معکوس دارد .در بررسی دیگر روی بیماران مبتلا به آترواسکلروز ،تغذیه بیماران با روزانه 6 گرم روغن ماهی برای 3 ماهه اول و سپس 3 گرم در روز تا 21 ماه باعث برگشت روند آترواسکلروز و کاهش درصد تنگی عروق کرونر شده است.

انعقاد خون

مصرف امگا-3 از طریق کاهش میزان VLDL ،کاهش فشار خون ،کاهش قابلیت تجمع پلاکتی ، مهار رشد سلولهای عضلانی صاف جدار شریانها،اثر بر فرآیندهای فعال آندوتلیال و دخالت در فرآیند تجمع پلاکتی و انعقاد تغییر الگوی ترشح لکوترین ها (TXA2-LTB5 )و كاهش ميزان فيبرينوژن خون باعث كاهش تشكيل لخته های درونی عروقی ميگردند.

از طرفی خوشبختانه نتایج بررسی ها نشان داده اند که مصرف روغن ماهی باعث افزایش تمایل به خونریزی در بیماران قلبی  که آسپیرین یا وارفارین مصرف میکنند ،نمی شود. پژوهش انجام شده در دانشگاه اسلو نشان داد که با مصرف روزانه 4گرم روغن ماهی نزد بیمارانی که پس از عمل bypass  آسپیرین و یا وارفارین را به منظور نگهداشتن 4.2>INR>2.5 مصرف می نمودند، تفاوت معنی داری در افزایش میزان خونریزی  طی دوره 9 ماهه بررسی به وقوع نپیوسته بود و پارامترهای معمول انعقاد نیز تغییری نشان نداده بودند .میزان فیبرینوژن  نیز از عوامل موثر در پاتوژنز بیماریهای عروق قلب به شمار میرود.میزان بالای فیبرینوژن حتی علائم Intermittent  Claudication  را تشديد ميكند.در پژوهش های اخیر ،میزان فیبرینوژن را از اهمیت بیشتری در ارزیابی میزان خطر بیماریهای عروق قلب نسبت به کلسترول عنوان می کنند . ضمناً با مصرف روغن ماهی غلظت EPA در فسفولیپیدهای سرم و جدار RBC  افزايش وغلظت EPA در فسفولیپیدهای سرم و جدار RBC ها افزایش و غلظت اسید لینولئیک و آراشیدونیک کاهش می یابند.

در بررسی دیگری که به منظور تعیین بهترین رژیم غذایی بیماران عروق قلب انجام شد ، در گروهی که علاوه بر مصرف روغن ماهی ،مصرف چربی را محدود کرده بودند ، میزان کلسترول  وآپوپروتئین  B ,AI و نیز B2×T  كاهش معنی داری نشان داد.

پر فشاری خون

پژوهشگران استرالیایی نشان داده اند که رژیم لاغری به همراه مصرف منظم ماهی و یا روغن ماهی در کاهش فشار خون ،کاهش میزان تری گلیسرید ،افزایش میزان HDL2 و افزايش  glucose tolerance بسيار موثر است .در گروهی كه دراين بررسی ،روغن ماهی مصرف كرده بودند و محدودیت کالری نیزبرای آنها اعمال شده بود میانگین فشار خون صبحگاهی سیستولیکmm Hg  13 و دياستوليک mm Hg 3/ 9 کاهش نشان داد.

در همین گروه میزان کلسترول به میزان 36% کاهش و میزان HDL2  در حدود 25% افزایش نشان داد.لذا نتیجه گیری شد که رژیم محدود کردن کالری به همراه مصرف امگا  -3 در افراد چاق مبتلا به هیپرتانسیون باعث کاهش خطر ابتلا به بیماریهای عروق قلب میگردد.

نزد بیماران پیوند قلب شده که سیکلو سپارین جهت جلوگیری از Rejection  برای آنها تجویز شده است ،فشار خون در شش هفته اول پس از عمل جراحی در 60 تا 100 درصد مورد افزایش می یابد.

لذا در یک بررسی به جهت حذف اثرات سیکلوسپارین ،از روغن ماهی به میزان g/d 4 استفاده شد و نشان داده شد که در این گروه فشار خون سیستولی mm Hg 2 كاهش داشت  ولی در گروه شاهد mm Hg 17 افزایش یافته بود.

فشار خون دیاستولی نیز در گروه روغن ماهی 10 و در گروه شاهد mm Hg 21 افزایش یافت.محققان در بررسی موازی دیگری روی بیماران مشابه ،ارتباط معکوس میزانEPA +DHA   خون را با فشار خون سيستوليک به ثبت رساندند وبه همین دلیل در بیمارانی که پس از پیوند قلب سیکلوسپارین مصرف میکنند مصرف روزانه 4 گرم روغن ماهی توصیه شده  است . جالب  است که  مصرف  روغن  ماهی  در  افراد  عادی اثری  بر فشار خون  ندارد  ولی  نزد  بیماران هیپرتانسیوهایپرکلسترولمیک و یا مبتلا به آترواسکلروز ، اثر کاهش دهنده فشار خون روغن ماهی کاملا" مشهود است و نشان داده شده که هر چه میانگین فشار خون فرد بالاتر باشد ،اثر روغن ماهی در کاهش آن چشمگیرتر است .لذا پزشکان پیشنهاد کرده اند که دربیماران مبتلابه هیپرتانسیون مرزی Borderline، روغن ماهی را می توان در رژیم غذایی افراد گنجانده و به جای داروهای معمول کاهنده فشارخون عمل نماید.

مثلاً در یک بررسی که روی بیماران مبتلا به Mild HTN  با ميانگين فشار دیاستولیک 90 تا 104 میلی متر با مصرف روزانه2 گرم روغن ماهی ، میانگین فشار سیستولیک و دیاستولیک بترتیب 5و به همین دلیل ماهی تازه ی دریایی و یا روغن ماهی و فرآورده های آن به عنوان جزء ثابت رژیم غذایی این گونه افراد توصیه میشود./6 و 4/4 میلی متر جیوه کاهش یافت

در افرا د مسن که فشار خون  به طور طبیعی افزایش می یابد ،محدودیت نمکSalt restriction  توصيه   می گردد.حال اگر محدودیت مصرف نمک با مصرف منظم روغن ماهی همراه  شود ،نتایج بسیار چشمگیرتری نسبت به محدودیت نمک به تنهایی حاصل خواهد شد .به همین دلیل در درمان فشار خون افراد مسن از روغن ماهی در کنار محدودیت نمک بهره جسته میشود.

کلسترول – تری گلیسرید

میزان اسید چرب  آزاد Free Fatty Acid  ریسک فاکتور غیر وابسته آریتمی های بطنی و متعاقب آن SCD به شمار می رود .در واقع رسانه های بهداشتی مردم را به مصرف هر چه بیشتر فرآورده های چرب غیر اشباع (PUFA ) توصيه ميكنند ولی متاسفانه آگاهی نمی دهند که اگر اسیدهای چرب غیر اشباع امگا-6 که در چربی و روغن های گیاهی به وفور یافت میشوند در سرم افزایش یابند خود باعث آریتمی میگردند ولی بر عکس اسیدهای چرب غیراشباع امگا-3 از بروز آریتمی جلوگیری مینمایند.

لازم به اشاره است که متعاقب مصرف روغنهای نیمه اشباع نباتی ،میزان اسیدهای چرب اشباع به خصوص پالمیتیک اسیددر خون بالا می رود که در نمونه ی خون بیمارانی که در اثر حملات قلبی فوت نموده بودند میزان این اسید چرب بالا گزارش شده است .

پالمیتیک اسید در رژیم های غذایی معمول امروزه بسیار فراوان است و خود باعث افزایش میزان LDL-C  نیز  می گردد. بهترین راه کنترل عواقب ناخواسته یادشده ،مصرف توام اسیدهای چرب امگا-3 می باشد.میزان بالاتر تری گلیسرید خون مخصوصاً اگر با مقادیر بالای LDL  و مقادير پائین HDL همراه شود، ریسک فاکتورمهمی برای بیماریهای عروق قلب به شمار میرود .نشان داده شده است که در افراد هایپرتری گلیسریدمیک که نسبت HDL /LDL آنها بیش از 5 است ،خطر حملات قلبی و SCD تا 60% افزايش می یابد . محققان عقیده  دارند  به ازای  افزایش  هرdl/ mg  88  تری گلیسرید ،

ریسکCAD  در آقایان 30% و در خانم ها 75%  افزایش می یابد . توجه خوانندگان  محترم به این نکته  جلب میگردد که نسبت بالای TG/HDL حتی در صورت نرمال بودن میزان LDL باز هم اهمیت داشته و عامل خطر ساز مهمی برای CAD بشمار میرود .اخیراً عنوان شده که نسبت TG/HDL   اهمیت بیشتری در تعیین میزان خطر CAD  نسبت به نسبت HDL /LDL دارد.

نشان داده شده است که مصرف روزانه 106 گرم DHA و 4/2 گرم EPA  میزان تری گلیسرید را 38% کاهش و میزان HDL را 24% افزایش داده است.به همین دلیلا بر خلاف آنچه تا کنون تصور میشد درمان جایگزینی استروژن (ERT ) به دليل بالا بردن میزان TG ، نه تنها ریسک بیماریهای عروق قلب خانم های یائسه را کاهش نمیدهد بلکه باعث افزایش معنی دار آن نیز می گردد.در یک بررسی که در رژیم غذایی خانمهای یائسه ،امگا-3 گنجانده شده بود نسبت TG/HDL  27% كاهش يافت. در بررسی دیگری روی افراد چاق (BMI>30  ) مشخص گرديد که مصرف ماهی تازه ی دریایی و یا روغن ماهی به همراه رژیم محدودیت کالری طی 12 هفته باعث کاهش متوسط 6/5 کیلو گرم وزن بدن ،36% کاهش تری گلیسرید ،28% افزایش HDL و 5/10 میلی متر جیوه کاهش میانگین فشار خون افراد گردیده است.در برر سی دیگری که روی بیماران NIDDM  انجام شد ، پس از دریافت روزانه 20 گرم روغن ماهی ،تری گلسرید 41% و VLDL 36% کاهش یافت. وقتی به رژیم یاد شده روزانه 40 گرم فیبر محلول گیاهی (پکتین سیب ) اضافه شد VLDL,TG هر دو مجدداً38% کاهش یافتند  و به همراه آن کلسترول توتال 13% و LDL-C  نیز 7% کاهش یافتند . در بررسی دیگری که طی آن  روزانه 12 گرم روغن ماهی به رژیم غذایی افراد اضافه گردید و به همراه آن روزانه به افراد 900 میلی گرم

پودر سیر نیز داده میشد ،میزان کلسترول2/12% ، LDL-C  ،5/9% و TG 3/34% کاهش یافت.

و به همین دلیل پیشنهاد شده که مصرف همزمان سیر و روغن ماهی با کاهش دادن LDL-C  و TGبه همراه سایر اندکس های یادشده به کاهش نسبتهای مهم HDL /LDL     Total HDL  Cholestrol/و در نهایت کاهش احتمال خطر CAD می انجامد.

در بررسی مشابه دیگری که افراد روزانه 10 گرم روغن ماهی دریافت میکردند ،میزان گلیسرید بین 25 تا 30 درصد کاهش یافت به همین دلیل پژوهشگران اثر مصرف روزانه 10 گرم روغن ماهی را با اثر داروی Gemfibrosil  برابرارزیابی نمودند.در همین بررسی در گروهی که از روغن دانه ی کتان استفاده می نمودند.هیچ تغییر قابل ملاحظه ای رخ نداد .لذا محققان بار دیگر تمامی اثرات مثبت امگا -3 را به مولکولهای بلند امگا-3 (25 تا30 کربنی) مربوط دانستند که منحصراً در روغن ماهی یافت میشوند و مولکولهای کوتاهتر امگا-3 (آلفالینولئیک اسید ) را از اثرات مثبت تغذیه ای یادشده مبرا اعلام کردند .(ALA  در دانه ی کتان یافت میشود) در بررسی دیگری که به مدت 6 ماه انجام پذیرفت ،میزان تری گلیسرید و  VLDLبيماران مبتلا به NIDDM با مصرف روزانه 3 گرم روغن ماهی به ترتیب 45% و 74% کاهش یافت. جالب است اشاره کنیم میزان LDL در خلال 6 هفته اول  بررسی ،اندکی افزایش یافت که در جریان ادامه ی بررسی پس از هفته دوازدهم اصلاح گردید و تا پایان بررسی نرمال باقی ماند.